Απρίλιος: Καλό μήνα!
“Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,
Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα…”
— Διονύσιος Σολωμός
Ο Απρίλιος είναι ο τέταρτος μήνας κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Κατά το Ρωμαϊκό αποτελούσε το δεύτερο μήνα του έτους.
Ονομάστηκε έτσι από το λατινικό ρήμα aperio, που σημαίνει ανοίγω, επειδή το μήνα αυτό ανοίγουν τα πάντα: τα δέντρα, τα λουλούδια, ο καιρός. Είναι ο κατεξοχήν μήνας της άνοιξης, γι’ αυτό στην αρχαία Ρώμη ήταν αφιερωμένος στη θεά Αφροδίτη.
Ο λαός ονομάζει τον Απρίλη Ανθομήνα, γιατί φέρνει πολλά άνθη, Ξεροκοφινά και Τιναχτοκοφινίδη, γιατί τότε εξαντλούνται οι φτωχικές συγκομιδές του γεωργού, Αϊγιωργίτη απ’ τον εορτασμό της μνήμης του Αγ. Γεωργίου (23) και Λαμπριάτη, επειδή κατ’ αυτόν συνήθως συμπίπτει ο εορτασμός του Πάσχα.
Πρωταπριλιά
Παγκόσμιο έθιμο είναι η «πρωταπριλιά» (πιθανόν κελτικής προέλευσης). Την ημέρα αυτή συνηθίζεται οι άνθρωποι να προσπαθούν να ξεγελάσουν ο ένας τον άλλο με φάρσες, αστεία και ψέματα! Την πρωταπριλιά, όπως ξέρουμε, το ‘χουν σε καλό να λένε ψέματα, να γελούν, να κοροϊδεύουν τους άλλους. Η Πρωταπριλιά είναι η αγαπημένη ημέρα των μικρών παιδιών, καθώς σκαρώνουν διάφορα αστεία για να πειράξουν τους γονείς τους φίλους, ακόμα και τους δασκάλους στο σχολείο.
Σημαντικές γιορτές
Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου θεωρείται χρονικό σύνορο κυρίως για τους κτηνοτροφικούς πληθυσμούς. Ο Αϊ-Γιώργης, μαζί με τον Αϊ-Δημήτρη στις 26 Οκτωβρίου, είναι τα δύο σύνορα του χρόνου. Απ’ του Αγ. Γεωργίου αρχίζει το θέρος και ανεβαίνουν οι τσοπάνηδες στα βουνά, στις καλοκαιρινές τους βοσκές. Από του Αγίου Δημητρίου πάλι αρχίζει ο χειμώνας και το κατέβασμα στα χειμαδιά.
Ο Αϊ-Γιώργης, έχει σχέση με το νερό, το νερό το πόσιμο, της πηγής, του πηγαδιού. Και η στέρηση αυτού του νερού τους μήνες του καλοκαιριού, ιδιαίτερα αν δε βρέξει αρκετά το χειμώνα, είναι στην Ελλάδα βάσανο μεγάλο. Ο Αϊ-Γιώργης είναι ο ήρωας του παραμυθιού που σκοτώνει το θηρίο. Ποιο είναι το θηρίο; Είναι ο δράκοντας της ζέστης, που βγάνει φλόγες απ’ το στόμα του. Αυτός ο δράκοντας κρατάει το νερό της πολιτείας – έτσι λέει το παραμύθι – και δεν το αφήνει να τρέξει. Ο Αϊ-Γιώργης σκοτώνει το δράκοντα.
Άγιος Μάρκος, στις 25 του Απρίλη
Η γιορτή που περνάει σχεδόν απαρατήρητη για όλο τον κόσμο, εκτός από τους γεωργούς, που τη σέβονται και κρατούν την αργία της. Δε ζεύουν αλέτρι, δεν τσαπίζουν το χωράφι. Ο άγιος Μάρκος είναι για τα φίδια. Το όνομα του αγίου παρετυμολογήθηκε από το μαργώνω, μαρκώνω, ναρκώνω. Πιστεύουν, δηλαδή, πως ο άγιος τους προστατεύει από τα φίδια, γιατί τα μαργώνει ή τα ναρκώνει
Μερικές παροιμίες για το μήνα Απρίλη
- Απρίλιος, Απρίλης και Αϊγιωργίτης
- Αν βρέξει Απρίλης δυο νερά
κι ο Μάης άλλο ένα
χαρά σε κείνον τον ζευγά
που ‘χει πολλά σπαρμένα.
- Απρίλης, Μάης, κοντά είναι το θέρος.
- Απριλίου δεκαοχτώ, να ‘χεις το μάτι σου ανοιχτό. Πέρασαν οι δεκαοχτώ, άραξε σ’ ένα αβγό. (για τους θαλασσινούς, με τις φουρτούνες)
- Και τ’ Απριλίου τις δεκαοχτώ, πέρδικα ψόφησε στ’ αβγό (έκανε κρύο).
- Απρίλης με τα λούλουδα και Μάης με τα χορτάρια. Και τ’ Αϊ-Γιωργιού να φέξει!
- Ο Απρίλης κι αν χιονίσει καλοκαίρι θα μυρίσει.
Καλό μήνα!
