Μάρτιος: Καλό μήνα
Καλωσορίζουμε τον Μάρτιο με ένα τραγούδι:
Ο Μάρτης, Μάρτης μίλησε και είπε πως θα αργήσει
έχει ακόμα δυο βροχές και μία να χιονίσει.
Ένα δεντράκι τ’ άκουσε και πήγε να λυγίσει
του είπα να’ χει υπομονή, το φόβο να νικήσει.
Ό,τι αργεί κι ό,τι στη Γη είναι βαθιά κρυμμένο.
πάλι στο φως θα βαφτιστεί και θα’ ρθει ευλογημένο…
Ο Μάρτης χείλη έσκασε, στον ήλιο να γελάσει
είπε θ’ αργήσει, μα θα’ ρθει ο κόσμος να χαλάσει.
Θα βάλει τ’ Ανοιξιάτικα να ομορφύνει η πλάση,
στα μπλε και στα κατάλευκα θα βγει να παρελάσει.
Ό,τι αργεί κι ό,τι στη Γη είναι βαθιά κρυμμένο,
πάλι στο φως θα βαφτιστεί και θα’ ρθει ευλογημένο…
Στο Ιουλιανό και αργότερα στο Γρηγοριανό ημερολόγιο ο Μάρτης έχει 31 ημέρες. Από τις 19 μέχρι τις 23 Μαρτίου ο ήλιος μπαίνει στον αστερισμό του Κριού. Στις 21 Μαρτίου πραγματοποιείται η αστρονομική έναρξη της άνοιξης με τη λεγόμενη «εαρινή ισημερία», δηλαδή την ίση χρονική διάρκεια ημέρας και νύχτας.
Το όνομά του είναι ρωμαϊκής καταγωγής. Είχε οριστεί ως ο μήνας του θεού Μαρς, που αντιστοιχεί με τον Άρη, το θεό του πολέμου των αρχαίων Ελλήνων. Οι μεγάλες καιρικές μεταβολές του έδωσαν αφορμή στη λαϊκή φαντασία να πλάσει μύθους, παροιμίες και παραδόσεις. Αρκετοί μύθοι ζητούν να αιτιολογήσουν, γιατί ο Μάρτης μια γελά και μια κλαίει.
Σύμφωνα με κάποια αθηναϊκή παράδοση, ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες, τη μια πολύ όμορφη και φτωχή, την άλλη πολύ άσκημη και πολύ πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση. Όταν γυρίζει προς την άσκημη, κατσουφιάζει, μαυρίζει όλος ο κόσμος, όταν γυρίζει προς την όμορφη, γελάει, χαίρεται και λάμπει όλος ο κόσμος. Αλλά τις περισσότερες φορές γυρίζει προς την άσχημη γιατί αυτή είναι πλούσια και τρέφει και τη φτωχή και όμορφη.
ΕΘΙΜΑ
- «ΜΕΡΟΜΗΝΙΑ». Οι πρώτες μέρες του Μάρτη. Μέρες δηλαδή που από τις καιρικές συνθήκες τους μπορούν να γίνουν σχετικές προγνώσεις για όλο το χρόνο.
- «ΜΑΡΤΗΣ». Είναι η συνήθεια να δένουν οι μητέρες στο χέρι ή στο πόδι των παιδιών τον λεγόμενο «Μάρτη», κορδόνι από λευκό και κόκκινο νήμα, για να τα προφυλάξουν από τις ακτίνες του μαρτιάτικου ήλιου, οι οποίες θεωρούνται πολύ επικίνδυνες.
- «ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ». Πρωτομαρτιάτικο έθιμο της Βόρειας Ελλάδας & των νησιών του Αιγαίου. Ένα μελωδικό καλωσόρισμα της άνοιξης με ειδικά τραγούδια που λένε τα παιδιά γυρίζοντας από σπίτι σε σπίτι κρατώντας στεφάνι λουλουδιών ή ένα κλαδί από κισσό & ομοίωμα χελιδονιού, που έχει ένα «μαγικό χαρακτήρα».
- ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ. Η πρώτη μέρα της Σαρακοστής. Είναι η περίοδος νηστείας πριν από το Πάσχα που γιορτάζεται με ομαδική έξοδο στην εξοχή, το πέταγμα χαρταετών και τη χαρακτηριστική νηστίσιμη κουζίνα. Το νηστίσιμο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας περιλαμβάνει τουρσιά, κρεμμυδάκια φρέσκα, ραπανάκια, ταραμά, αλάδωτα όσπρια, χαλβάδες, θαλασσινά, ντολμαδάκια, μα πάνω απ’ όλα τη γνωστή σε όλους μας λαγάνα (είδος ψωμιού άζυμου, δηλαδή χωρίς προζύμι).
- 25η ΜΑΡΤΙΟΥ. Η επέτειος της Εθνεγερσίας & ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου.
- «ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΓΡΙΑΣ». Λέγονται οι τελευταίες μέρες του Μάρτη. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν μια γριά που θέλησε να κοροϊδέψει τον Μάρτιο, νομίζοντας ότι γλίτωσε αρνιά και κατσίκια από το κρύο και το χιόνι του. Ο Μάρτης όμως έκανε τις τελευταίες μέρες του τόσο δυνατή κακοκαιρία, που η γριά και τα ζώα πέτρωσαν από το κρύο.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΡΤΗ:
- Άλλα λογαριάζει ο Μάρτης κι άλλα η Σαρακοστή.
- Αν δώσει ο Μάρτης και κακιώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει.
- Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
- Κάλλιο Μάρτη στις γωνιές, παρά Μάρτη στις αυλές. (Καλύτερα να κάνει ο Μάρτης βροχές, κρύο και να είμαστε στη γωνιά, παρά ήλιο και να είμαστε στις αυλές.)
- Μάρτη βροχερέ κι Απρίλη χιονερέ.
- Μάρτη, Μάρτη βροχερέ κι Απρίλη δροσερέ.
- Μάρτης είναι νάζια (χάδια) κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.
- Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
- Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
- Ο Μάρτης βρέχει κι ο θεριστής χαίρεται.
- Όλοι οι μήνες τρώνε κρέας κι ο Μάρτης κόκαλα.
Καλό μήνα!
