Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων αιώνων Τουρκοκρατίας, η Ελλάδα χάνει την Αναγέννηση και μαζί της την ευκαιρία να αναπτύξει τη γλώσσα της μέσα από τη λογοτεχνική και πνευματική δημιουργία. Μόνο η Κρήτη, που παραμένει υπό την Ενετική κατοχή μέχρι τον 17^ο αιώνα, γνωρίζει πνευματική άνθιση. Οι λογοτέχνες εκφράζονται στην τοπική λαϊκή γλώσσα, το κρητικό ιδίωμα, κατανοητό παρ’ όλα αυτά από τους Έλληνες μέχρι και σήμερα.

Στην υπόλοιπη Ελλάδα, η πτώση του βιοτικού επιπέδου και η έλλειψη παιδείας, απλουστεύει το λεξιλόγιο όσον αφορά πολλές θεματικές έννοιες, εκτός από αυτές των συναισθημάτων και της καθημερινής ζωής. Εκεί αντιθέτως εμπλουτίζεται και γίνεται πιο εκφραστική, αρμονική, ακριβής, αλλά και ευέλικτη. Τρανταχτό παράδειγμα, τα Δημοτικά Τραγούδια.

Από το 1800, η επαφή με την Ευρωπαϊκή κουλτούρα και η ανάπτυξη της παιδείας σε ορισμένες περιοχές της χώρας, έδωσαν μια ώθηση στη δημοτική γλώσσα, με μεγάλη όμως αντίσταση του Αττικισμού. Οι λόγιοι Έλληνες επιμένουν στον «καθαρισμό» της γλώσσας. Έτσι έχουμε την επικράτηση της Καθαρεύουσας, η οποία καθιερώθηκε και επίσημα μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους και τη δημιουργία του ελληνικού κράτους.

Η Καθαρεύουσα είναι πλέον η επίσημη γραπτή γλώσσα του κράτους, βασισμένη στη γραμματική της Αττικής. Τα λογοτεχνικά κείμενα αρχικά γράφονταν στην Καθαρεύουσα, μέχρι το κίνημα της Επτανησιακής Σχολής που κατάφερε, με τη χρήση της δημοτικής γλώσσας, να στρέψει και τους υπόλοιπους λογοτέχνες στη ζωντανή ομιλούμενη γλώσσα, η οποία με το χρόνο εξελίχθηκε στη σημερινή της μορφή.

Το γλωσσικό ζήτημα λύθηκε οριστικά με την Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976, όπου αναγνωρίστηκε ως επίσημη γλώσσα του κράτους και του εκπαιδευτικού συστήματος η δημοτική. Τέλος, το 1982 καθιερώθηκε το μονοτονικό σύστημα, που απλοποίησε ακόμη περισσότερο την ορθογραφία της γλώσσας.