Σεπτέμβριος: Καλό Μήνα. Καλό Φθινόπωρο!
Ο Σεπτέμβριος είναι ο ένατος μήνας του χρόνου με 30 ημέρες και ο πρώτος μήνα του Φθινοπώρου. Το όνομά του, όμως, σημαίνει έβδομος, από το λατινικό septem (επτά). Ήταν έβδομος ο Σεπτέμβριος, όταν το έτος των Ρωμαίων άρχιζε από τον Μάρτιο· πριν δηλαδή καθιερωθεί ως πρωτοχρονιά η 1η Ιανουαρίου.
«Από Μάρτη καλοκαίρι, κι από Αύγουστο χειμώνας» λέει μια παροιμία. Ο Αύγουστος όμως μπαίνει καυτός γιατί οι καλοκαιρινές θερμοκρασίες αυτό το μήνα φτάνουν στο αποκορύφωμά τους συνήθως μέχρι της Παναγίας, στις 15 Αυγούστου. Ο Αύγουστος είναι αφιερωμένος στην Παναγία.
Ο Σεπτέμβριος είναι επίσης και ο μήνας της επιστροφής των μαθητών στα σχολεία για μια νέα σχολική χρονιά. Από τις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. ο Σεπτέμβριος καθιερώθηκε ως η αρχή του εκκλησιαστικού. Καθιερώθηκε επίσης ως η αρχή του πολιτικού έτους, επειδή η 1η Σεπτεμβρίου συνέπιπτε με την αρχή της ινδικτιώνος. Ακόμη και σήμερα, άλλωστε, η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να γιορτάζει την 1η Σεπτεμβρίου ως «αρχή της Iνδίκτου».
Η Ινδικτιώνα είναι ένας γενικότερος τρόπος μέτρησης του χρόνου ανά 15ετίες με αφετηρία τη γέννηση του Χριστού ή για την ακρίβεια από το 3 π.Χ. Η 1η Σεπτεμβρίου, η αρχή του εκκλησιαστικού έτους, αποτελεί την αρχή της Ινδίκτου. Τότε τελείται η ακολουθία της Ινδίκτου σε συνδυασμό με τη θεία λειτουργία για την ευλογία του εκκλησιαστικού έτους.
Παροιμίες για τον Σεπτέμβριο
- Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν.
- Βοηθάει ο Άη- Γιάννης και ο Σταυρός, γιομίζει το αμπάρι κι ο ληνός.
- Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα.
- Στον Τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε.
- Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.
- Αν ίσως βρέξει ο Τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο.
- Του Σταυρού αρμένιζε και του Σταυρού δένε.
- Του Σταυρού κοίτα και τ’ Άη Γιωργιού ξεκίνα.
- Του Σταυρού σταύρωνε και δένε.
- Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε.
Η σημαντικότερη γιορτή του Σεπτεμβρίου είναι η 14η του μηνός, του Σταυρού (ο μήνας λέγεται και Σταυριάτης, Σταυρός και η 1η του μήνα Πρωτοσταυριά). Την ημέρα αυτή έχουμε την φθινοπωρινή ισημερία και είναι σημαντικό χρονικό όριο για τις δουλειές των Ελλήνων γεωργών και ναυτικών.
Ένας μικρός γλυκός παλιός Σεπτέμβρης
Στίχοι: Ηλίας Κατσούλης
Μουσική: Παντελής Θαλασσινός
Ένας μικρός Σεπτέμβρης, βάζει τα κλάματα
που
που στο σχολειό τον πάνε, να μάθει γράμματα
θέλει να παίξει ακόμα, με τ’ άστρα τ’ ουρανού
πριν έρθουν πρωτοβρόχια και συννεφιές στο νου
Πρωτάκι σκολιαρούδι
του κλέβουν το τραγούδι
Ένας γλυκός Σεπτέμβρης στάζει το μέλι του
σωστό παλικαράκι τρυγάει τ’ αμπέλι του
στα Σπάτα ληνοβάτης στο Κορωπί γαμπρός
να τρέμουν τα κορίτσια στα βλέφαρά του μπρος
Φυσάει ο απηλιώτης
κι ο ζέφυρος της νιότης
Καλό μήνα.
Ειρήνη Μπαλίκινα
